อำเภอเชียงแสน เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดเชียงราย ลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบ มีซากโบราณสถานของเมืองเชียงแสนเก่าอยู่ในบริเวณตัวอำเภอ ปัจจุบันเป็นแหล่งท่องเที่ยวและท่าเรือขนส่งสินค้าที่สำคัญในภาคเหนือ นอกจากนี้เชียงแสนมีพื้นที่ซึ่งเรียกว่า สามเหลี่ยมทองคำ ในพื้นที่หมู่ที่ 1 บ้านสบรวก ตำบลเวียง อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย อันเป็นบริเวณที่บรรจบกันของชายแดนสามประเทศ คือ ไทย ลาว และพม่า

ในอดีตนั้น เมืองเชียงแสนถือเป็นเมืองที่มีความสำคัญระดับเมืองหลวงสำหรับล้านนา เดิมชื่อ เวียงหิรัญนครเงินยาง พระเจ้าแสนภู พระราชนัดดาของพระเจ้าเม็งรายได้สร้างเมืองนี้ขึ้น เพื่อใช้เป็นศูนย์ควบคุมดูแลหัวเมืองต่างๆในแคว้นโยนก และใช้ติดต่อกับบ้านเมืองริมแม่น้ำโขง ปัจจุบันจึงมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์แห่งความรุ่งเรืองหลงเหลือมากมาย

อาเภอเชียงแสน เป็นอาเภอเล็กๆ ริมฝั่งแม่น้าโขง ห่างจากตัวเมืองเชียงราย ประมาณ 60 กิโลเมตร โดยแยกจากทางหลวงหมายเลข 110 ที่อาเภอ แม่จันไปตามทางหลวงหมายเลข 1016 ประมาณ 31 กิโลเมตร เชียงแสน เป็นเมืองเก่าแก่ เดิมชื่อ “เวียงหิรัญนครเงินยาง” ปัจจุบันยังมีซากกาแพง เมืองโบราณ 2 ชั้น และโบราณสถานหลายแห่งปรากฏอยู่ ทั้งในและนอกตัวเมือง

อำเภอเชียงแสนตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอแม่สาย รัฐฉาน (ประเทศพม่า) และแขวงบ่อแก้ว (ประเทศลาว)
ทิศตะวันออก ติดต่อกับแขวงบ่อแก้ว (ประเทศลาว) และอำเภอเชียงของ
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเชียงของ อำเภอดอยหลวง และอำเภอแม่จัน
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอแม่จันและอำเภอแม่สาย

การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอเชียงแสนแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 6 ตำบล 70 หมู่บ้าน ได้แก่

1. เวียง (Wiang) 9 หมู่บ้าน
2. ป่าสัก (Pa Sak) 13 หมู่บ้าน
3. บ้านแซว (Ban Saeo) 15 หมู่บ้าน
4. ศรีดอนมูล (Si Don Mun) 13 หมู่บ้าน
5. แม่เงิน (Mae Ngoen) 12 หมู่บ้าน
6. โยนก (Yonok) 8 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอเชียงแสนประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

เทศบาลตำบลเวียงเชียงแสน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเวียง
เทศบาลตำบลเวียง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเวียง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลเวียงเชียงแสน)
เทศบาลตำบลโยนก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโยนกทั้งตำบล
เทศบาลตำบลบ้านแซว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านแซวทั้งตำบล
เทศบาลตำบลแม่เงิน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่เงินทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลป่าสัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าสักทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลศรีดอนมูล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีดอนมูลทั้งตำบล